Γράφει η ΕΛΕΝΗ Δ. ΓΟΥΛΑ - Χειρουργός οφθαλμίατρος
Η οφθαλμολογική εξέ-ταση στα παιδιά είναι εξαιρετικά σημαντική γιατί 5-10% των παι-διών της προσχολικής ηλικίας και 25% των παιδιών της σχολικής ηλικίας έχουν προβλή-ματα όρασης. Η πρώι-μη διάγνωση είναι κα-θοριστική γιατί πολλές παθήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν ικα-νοποιητικά κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής.
Η πρώτη τυπική οφθα-λμολογική εξέταση κα-λό είναι να γίνει στην ηλικία των έξι μηνών. Στις περιπτώσεις που οι γονείς ή ο παιδία-τρος αντιληφθούν ότι υπάρχει κάποιο πρό-βλημα (λευκοκορία, δάκρυσμα του ενός ή και των δυο ματιών, στραβισμός, νυσταγ-μός κ.α.) η εξέταση θα πρέπει να γίνεται άμε-σα ακόμη και τις πρώ-τες ημέρες της ζωής του παιδιού. Βέβαια στην ηλικία αυτή επει-δή δεν υπάρχει συνερ-γασία του μικρού ασθενούς μόνο έμμεσα μπορούμε να διαπι-
ιστώσουμε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα όρα-σης.
Στην ηλικία των τριών χρόνων γίνεται πιο ολοκληρωμένη εξέτα-ση, ενώ στην ηλικία των πέντε ή έξι χρό-νων, πριν δηλαδή την πρώτη δημοτικού, επιβάλλεται ο πλήρης οφθαλμολογικός έλεγχος. Για τα
παιδιά της σχολικής ηλικίας τα οποία δεν παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα, κάθε ένα με δύο χρόνια γίνεται ένας τυπικός έλεγχος, ενώ όσα φορούν ή χρειάζονται γυαλιά θα πρέπει να εξετάζονται τουλάχιστο μια φορά το χρόνο ή και πιο συ-χνά ανάλογα με τις οδηγίες του οφθαλμί-ατρου. Επίσης είναι απαραίτητος ο συχνό-τερος έλεγχος όταν υπάρχει ιστορικό προωρότητας, διατα-ραχές ψυχοκινητικής ανάπτυξης, στραβι-σμός, οικογενειακό ιστορικό ορισμένων σοβαρών οφθαλμολο-γικών παθήσεων, ιστορικό τραύματος ή κάποιο συστηματικό
νόσημα το οποίο μπορεί να επηρεάζει και το οπτικό σύστημα.
Τα παιδιά, μέχρι την ηλικία των δώδεκα–δεκατριών χρονών
σπάνια διαμαρτύρο-νται όταν δεν βλέπουν
καλά από το ένα ή ακόμα και από τα δύο μάτια για αυτό είναι πολύ σημαντικός ο προληπτικός έλεγχος.
Ορισμένα «σημάδια» ότι ίσως υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα παιδιά της σχολικής ηλικίας είναι τα εξής:
-Πηγαίνει πολύ κοντά στην τηλεόραση ή κρατάει πολύ κοντά το βιβλίο για να διαβάσει
-«Χάνει» τη συγκέντρωσή του στο διάβασμα
-Χρησιμοποιεί το δά-χτυλο για να μη χάσει τη σειρά
-Στραβίζει
-Γέρνει το κεφάλι για να δει καλύτερα
-Τρίβει συχνά τα μάτια του
-Έχει ευαισθησία στο φως
-Δακρύζει υπερβολικά
-Κλείνει το ένα μάτι για να διαβάσει, να δει τηλεόραση ή για να δει καλύτερα
-Αποφεύγει δραστη-ριότητες οι οποίες απαιτούν καλή κοντινή ή μακρινή όραση όπως διάβασμα ή συμμετοχή σε αθλήματα
-Παραπονιέται για συχνούς πονοκεφά-λους ή κουρασμένα μάτια
-Αποφεύγει να χρησι-μοποιήσει τον υπολο-γιστή γιατί πονάνε τα μάτια του
-Παίρνει χαμηλότερους βαθμούς απ΄ότι συνήθως.
Τα συχνότερα προβλή-ματα των παιδιών είναι οι διαθλαστικές ανω-μαλίες δηλαδή η υπερ-μετρωπία, η μυωπία και ο αστιγματισμός. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το βαθμό της ανωμαλίας αποφασίζουμε αν το παιδί θα πρέπει να φορέσει γυαλιά όχι μόνο για να του δώ-σουμε τη δυνατότητα να έχει την καλύτερη δυνατή οπτική οξύτητα αλλά και να μην κου-ράζεται κατά τη διάρ-κεια των σχολικών δραστηριοτήτων δηλα-δή να μην εμφανίζει συμπτώματα κοπιωπίας. Στην κοπιωπία ακόμα και όταν έχουμε καλή όραση εμφανίζεται πόνος και ερυθρότητα των ματιών, πονοκέφαλος, τάση προς έμετο, ζάλη κ.α. ιδιαίτερα κατά την κοντινή εργασία. Ακόμη και μικρού βαθμού διαθλαστική ανωμαλία ή μη εμ-φανής στραβισμός και άλλες σπανιότερες καταστάσεις μπορεί να προκαλέσουν κοπιωπία με αποτέλεσμα το παιδί να μη θέλει να διαβάσει γιατί κουράζεται ή να είναι αδιάφορο στο σχολείο. Ετσι τα παιδιά τα οποία έχουν μαθησιακά προβλήματα είναι απαραίτητο να εξετάζονται και από οφθαλμίατρο.
Επίσης είναι σημαντικό να αποκλείσουμε την ύπαρξη της αμβλυω- πίας δηλαδή του <<τεμπέλικου ματιού>>.
Το <<τεμπέλικο μάτι>> συνήθως υπάρχει όταν το ένα μάτι βλέπει πολύ καλά ενώ το άλλο δεν βλέ- πει καλά. Τα παιδιά ή οι γονείς δεν μπορούν να το καταλάβουν με αποτέλεσμα πολλές φορές να χάνεται πολύτιμος χρόνος για την αποκατάσταση της όρασης του πάσχοντος ματιού. Πρέπει να το-νιστεί ότι η αμβλυωπία είναι αναστρέψιμη κατάσταση εφόσον γίνει η κατάλληλη θεραπεία μέχρι την ηλικία των εφτά με οχτώ χρονών μέχρι δηλαδή την ολοκλήρωση της ωρίμανσης του οπτικού συστήματος.
Ετσι η πρώιμη διά-γνωση και αντιμετώ-πιση των διαταραχών της όρασης είναι αναγκαία γιατί δίνου-με στα παιδιά τη δυνατότητα για την καλύτερη ανάπτυξή
τους σε πολλούς τομείς της ζωής τους.
ΕΛΕΝΗ Δ. ΓΟΥΛΑ – Χειρουργός οφθαλμίατρος,
ειδικευθείσα στην παιδοφθαλμολογία και τις κληρονομικές παθήσεις του οφθαλμού
Τσιμισκή 89 Θεσσαλονίκη 54622