Στην προλήψη και τη μείωση του καπνίσματος κατά 20% τα επόμενα τρία χρόνια, στοχεύει κυρίως η απαγόρευση του καπνίσματος, που ξεκίνησε σήμερα στην Ελλάδα. Οι πρώτες αντιδράσεις, πάντως, σε έναν κόσμο, όπου πρέπει όλοι μαζί να ζήσουν ... αγαπημένοι, ήταν, αν μη τι άλλο, ευρηματικές... «Δεν υπάρχουν παθητικοί καπνιστές, υπάρχουν αντιπαθητικοί αντικαπνιστές», είναι το έσχατο δημοφιλές ανέκδοτο, που λανσάρισαν οι θεριακλήδες και κατά πώς φαίνεται είναι μόνον η αρχή.

Στο μεταξύ, ο γενικός γραμματέας Δημόσιας Υγείας, Α. Δημόπουλος, ο οποίος συντόνισε σχετική συζήτηση με τίτλο «Σβήνουμε το τσιγάρο, κερδίζουμε τη ζωή», στο Ζάππειο, αποσαφήνισε συγκεκριμένα σημεία του νόμου, που προκάλεσαν σύγχυση.

Οι διευκρινίσεις του γγ Δημόσιας Υγείας συμπυκνώνονται στις εξής οκτώ ερωτήσεις:

1. Πώς θα πιστοποιείται μία παράβαση; Πρέπει ο ελεγκτής να τη δει ο ίδιος ή μπορεί κάποιος τρίτος να την καταγγείλει;

Στον τηλεφωνικό αριθμό 1142 μπορεί κάποιος να δίνει πληροφορίες για χώρους, ή άτομα, που κατ' επανάληψη παραβαίνουν το νέο αντικαπνιστικό νόμο. Οι έλεγχοι είναι δύο ειδών. Κάποιοι θα γίνονται με στόχο να εντοπίσουν παραβάτες, οι οποίοι θα κληθούν επιτόπου από τους ελεγκτές να σβήσουν το τσιγάρο τους και να παραλάβουν την κλήση. Κάποιοι άλλοι θα γίνονται ύστερα από καταγγελίες, σε ανύποπτο χρόνο. Δεν μπορούν να επιβληθούν πρόστιμα που βασίζονται μόνον σε προφορικές καταγγελίες. Οι ελεγκτές θα πρέπει να διαπιστώνουν με τα μάτια τους την παράβαση.

2. Ποιος χώρος είναι εξωτερικός, σύμφωνα με τον νέο νόμο, και συνεπώς επιτρέπεται σ΄αυτόν το κάπνισμα;

Εξωτερικός χώρος είναι αυτός, που έχει τουλάχιστον δύο πλευρές του ανοιχτές. Δεν είναι π.χ εξωτερικός χώρος ένα μπαρ με τέσσερις πλευρές κλειστές, παρότι δεν έχει σκεπή. Τα καπνιστήρια κάθε μορφής καταργούνται εάν βρίσκονται στο εσωτερικό του κτηρίου. Τα μπαλκόνια και οι ταράτσες δεν θεωρούνται εξωτερικοί χώροι, άρα το κάπνισμα απαγορεύεται και σ' αυτά. Κάποιος μπορεί να καπνίζει μόνον έξω από το κτήριο. Παρά τις εντολές αυτές, οι υπεύθυνοι για την εφαρμογή του νόμου θα παρακολουθήσουν τους επόμενους μήνες τις συμπεριφορές των καπνιστών, θα λάβουν υπόψη τις κλιματολογικές συνθήκες στη χώρα μας και ίσως αναθεωρήσουν με στόχο βελτιώσεις του νόμου.

3. Με ποιον τρόπο θα εισπράττονται τα πρόστιμα και πού θα πηγαίνουν τα χρήματα αυτά;

Τα πρόστιμα θα καταγράφονται, όπως συμβαίνει και με άλλες παραβάσεις, και οι παραβάτες θα καλούνται να τα πληρώσουν στις κατά τόπους υπηρεσίες. Αν η εξόφληση γίνεται στις δύο πρώτες εβδομάδες, το πρόστιμο θα είναι μειωμένο κατά 50%. Τα χρήματα αυτά, σε ποσοστό άνω του 80%, θα επιστρέφονται στους ελεκτικούς μηχανισμούς και θα αξιοποιούνται για να καλυφθούν ανάγκες, όπως οι αμοιβές για υπερωρίες και νυχτερινά.

4. Πώς θα γνωρίζουν οι ελεγκτικοί μηχανισμοί ποιοι «υποτροπιάζουν»;

Δημιουργείται στο υπουργείο Υγείας ηλεκτρονική βάση δεδομένων για τους παραβάτες, η οποία θα επεκταθεί και στις έδρες των ελεγκτικών μηχανισμών (π.χ. γραφεία Δημοτικής Αστυνομίας Αθηνών). Με τον τρόπο αυτόν οι ελεγκτές θα είναι σε θέση να γνωρίζουν σε ποιους παραβάτες έχουν γίνει συστάσεις, ή έχουν επιβληθεί πρόστιμα κατά το παρελθόν.

5. Με τι κριτήρια θα επιβάλλονται τα πρόστιμα στους καπνιστές;

Ένας καπνιστής, που καπνίζει στο γραφείο του, θα τιμωρείται με πρόστιμο 50 ευρώ, αλλά κάποιος που ανάβει τσιγάρο σε χώρους ευαίσθητους για τη δημόσια υγεία, π.χ. σε ένα νοσοκομείο, θα πληρώνει 100 ευρώ. Τα ανώτατα πρόστιμα αφορούν ομάδες επαγγελματιών, όπως οι οδηγοί, οι οποίοι επιτρέπουν τη χρήση καπνού σε μέσα μεταφοράς, για τα οποία φέρουν την ευθύνη. Αν ο καπνιστής δεν συνεργαστεί με τους ελεγκτές, αρνηθεί να σβήσει το τσιγάρο, τους εξυβρίσει ή δεν δεχθεί να παραλάβει την κλήση, ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος ακόμη και με αυτόφωρο».

6. Σε έναν χώρο θα τιμωρείται μόνον ο καπνιστής, ή και ο υπεύθυνος διαχείρισης του χώρου;

Φυσικά, εκτός από τον καπνιστή θα τιμωρείται και ο υπεύθυνος του χώρου, ο οποίος μπορεί να είναι ιδιοκτήτης εστιατορίου, διευθυντής τραπεζικού υποκαταστήματος, διοικητής νοσοκομείου κ.α. Μάλιστα, τα πρόστιμα στις περιπτώσεις αυτές θα είναι μεγάλα και θα κυμαίνονται από 500 έως 10.000 ευρώ.

7. Αν σε έναν χώρο παρατηρούνται συνεχείς υποτροπές, τα πρόστιμα θα αυξάνονται;

Το πρόστιμο διπλασιάζεται ανά υποτροπή, τόσο όσον αφορά τον καπνιστή, όσο και τον υπεύθυνο του χώρου, όπου καταγγράφεται η παράβαση. Για έναν ιδιοκτήτη καφετέριας, την πρώτη φορά το πρόστιμο θα είναι 500 ευρώ, τη δεύτερη 1.000, την τρίτη 3.000 ευρώ.

8. Πότε και ποια καταστήματα θα σφραγίζονται;

Ο Σεπτέμβριος θα λειτουργήσει ως περίοδος χάριτος για όλους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι παραβάσεις δεν θα καταγράφονται. Μετά την 4η υποτροπή το κατάστημα θα κλείνει για 10 ημέρες και μετά την 5η οριστικά. Σε πρώτη φάση εξαιρούνται ως την 31η Μαϊου 2011 τα καζίνο και τα κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική άνω των 300 τ.μ..



Τέλος εποχής για το κάπνισμα από 1ης Σεπτεμβρίου

Ακόμη και με την απειλή του Αυτόφωρου, ενδέχεται να βρεθούν αντιμέτωποι τους προσεχείς μήνες οι καπνιστές που αρνούνται να συμμορφωθούν με το νέο νόμο της καθολικής απαγόρευσης καπνίσματος, ο οποίος τίθεται σε εφαρμογή από την Τετάρτη 1η Σεπτεμβρίου. Οπως έγινε σαφές, από την υπουργό Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ο νόμος προβλέπει πλήρη απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους εργασίας. Ο πρώτος μήνας θα λειτουργήσει ως "περίοδος χάριτος", καθώς θα γίνονται μόνο συστάσεις, οι οποίες όμως, αξίζει να σημειωθεί, ότι θα λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, εφόσον μια επιχείρηση ή ένας καπνιστής "υποτροπιάσουν" αργότερα και το φαινόμενο επαναληφθεί. Τα πρόστιμα στους υπεύθυνους διαχείρισης για την εφαρμογή του νόμου, είτε αυτοί είναι καταστηματάρχες, είτε υπεύθυνοι χώρων εργασίας, όπως οι διευθυντές επιχειρήσεων και εταιρειών, ή άλλοι, θα κυμαίνονται από 500 ευρώ έως 10.000 ευρώ. Εγινε, ωστόσο, ξεκάθαρο ότι μετά την τέταρτη υποτροπή, τα καταστήματα θα "σφραγίζονται" προσωρινά για δέκα ημέρες και μετά την πέμπτη, θα γίνεται οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας τους. Στους καπνιστές, θα επιβάλλεται πρόστιμο από 50 έως 500 ευρώ, ενώ όσοι έχουν να αναφέρουν πληροφορίες, αλλά και καταγγελίες που αφορούν την εφαρμογή του νέου νόμου, θα μπορούν να καλούν στο τετραψήφιο νούμερο 1142. "Πήγαμε στο ήμισυ τα πρόστιμα, γιατί αυτό είναι πιο λογικό, καθώς πιο εύκολα επιβάλλονται και εισπράττονται", τόνισε χαρακτηριστικά η υπουργός Υγείας Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου. Οι καπνιστές που θα αρνηθούν να εφαρμόσουν το μέτρο, δεν αποκλείεται να έρθουν αντιμέτωποι ακόμη και με το Αυτόφωρο εκτιμούν οι υπεύθυνοι, καθώς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί έχουν τη δυνατότητα για κάτι τέτοιο. Η εφαρμογή των μέτρων θα εποπτεύεται από το Λιμενικό Σώμα, τη δημοτική αστυνομία, την αστυνομία, αλλά και τις κοινωνικές υπηρεσίες των νομαρχιών και των δήμων.

Αντιδράσεις φορέων

«Με τον αντικαπνιστικό νόμο συμφωνούμε επί της αρχής και επί της ουσίας. Διαφωνούμε, όμως, με τον χρόνο που επελέγη από την κυβέρνηση να εφαρμοστεί», δηλώνει ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εταιριών Εστίασης εν Ελλάδι, Γιώργος Καβαθάς, και εξηγεί: «Δεν γίνεται, τη στιγμή που η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση και ήδη έχουμε στα καταστήματά μας πτώση του τζίρου κατά 20 έως 25% να εφαρμόσουμε έναν νόμο, που θα μας οδηγήσει σίγουρα σε κλείσιμο των επιχειρήσεων και αύξηση της ανεργίας». Σύμφωνα με τον ίδιο, στη Γαλλία, όπου εφαρμόστηκε ο νόμος, τον πρώτο χρόνο εφαρμογής σημειώθηκε πτώση του τζίρου των καταστημάτων εστίασης κατά 30%, κάτι το οποίο, όπως συμπλήρωσε, δεν θα αντέξουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στην παρούσα χρονική συγκυρία. Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του νόμου, είπε ότι όλοι οι επιχειρηματίες είναι υποχρεωμένοι να την τηρήσουν, τονίζοντας ότι «θα υποστούμε όλοι μαζί τις συνέπειες. Εμείς, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ενημερώνουμε τους πελάτες μας, να αφαιρέσουμε τα σταχτοδοχεία και να κάνουμε συστάσεις σε αυτούς, που δεν συμμορφώνονται».

Απεργία Ομοσπονδίας Περιπτερούχων Καπνοπωλών Ελλάδος

Πανελλαδική απεργία για τις 9 και τις 10 Σεπτεμβρίου 2010 αποφάσισε η Ομοσπονδία Περιπτερούχων Καπνοπωλών Ελλάδος και απεργία πείνας στις 8 Σεπτεμβρίου μπροστά από το υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να διαμαρτυρηθούν για τα συρρικνούμενα ποσοστά κέρδους τους. Η ομοσπονδία ζητάει από το υπουργείο Οικονομικών να προχωρήσει σε άμεσο καθορισμό ποσοστών κέρδους στους επαγγελματίες του κλάδου. Με τη συμμετοχή των προέδρων 44 πρωτοβάθμιων σωματείων από ολόκληρη τη χώρα, πραγματοποιήθηκε στο Βόλο, η έκτακτη γενική συνέλευση των περιπτερούχων, στον απόηχο της συνάντησης που είχε ο κλάδος με τον υφυπουργό Οικονομικών, Φίλιππο Σαχινίδη, από τον οποίο και ζήτησαν οριστική λύση στο θέμα του καθορισμού ποσοστών κέρδους για τα προϊόντα που εμπορεύονται. Επίσης, οι περιπτερούχοι αποφάσισαν να στραφούν και εναντίον των καπνοβιομηχανιών, που προτίθενται να μειώσουν τη λιανική τιμή των τσιγάρων, προσφεύγοντας στην Επιτροπή Ανταγωνισμού.