Λονδίνο - "Οι 50 ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα"
Ενα εκλαϊκευμένο βιβλίο για τους μηχανισμούς και τους "δαίμονες" τού εγκεφάλου
Τι είναι η νευροπλαστικότητα; Είναι η θεωρία του Ισπανού νευροεπιστήμονα Αλβάρο Πασκουάλ -Λεόνε , που απέδειξε ότι το σύνολο των τρόπων με τους οποίους ο εγκέφαλος αλλάζει, συμβαίνει ως αποτέλεσμα των πράξεων και των σκέψεων. Γι αυτό και οι τυφλοί επιστρατεύουν αχρησιμοποίητες περιοχές του νου για να ενισχύσουν την αφή τους. Ποια είναι τα συναισθήματα του Έκμαν; Είναι η θεωρία του Αμερικανού Πολ Έκμαν ο οποίος, μετά από πειράματα σε ανθρώπους όλων των φυλών, συνέταξε το Σύστημα Κωδικοποίησης Ενεργειών Προσώπου, αποδεικνύοντας ότι άτομα με διαφορετικές κουλτούρες χρησιμοποιούν τις ίδιους μορφασμούς για να μεταδώσουν τα αισθήματα θυμού, φόβου, απέχθειας, λύπης και έκπληξης. Τι είναι το φαινόμενο Φλιν; Είναι η θεωρία του Νεοζηλανδού καθηγητή πολιτικών επιστημών Τζέιμς Φλιν, ο οποίος υποστήριξε πως, αν θεωρήσουμε τη μέση επίδοση των σημερινών Αμερικανών στο βαθμό νοημοσύνης 100, ο αντίστοιχος το 1900 ήταν μεταξύ 50 έως 70 με σημερινά κριτήρια, γεγονός που σημαίνει, είτε ότι ο άνθρωπος συνεχώς γίνεται πιο έξυπνος, είτε ότι εξοικειώνεται με τις απαντήσεις στα σχετικά τεστ. Αυτά και άλλα δικαιωμένα και μη περιλαμβάνονται στο βιβλίο "50 ψυχολογικές θεωρίες που επηρέασαν την ανθρωπότητα", το οποίο κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Κλειδάριθμος, με επιμέλεια του βραβευμένου Βρετανού δημοσιογράφου Κρίστιαν Τζάρετ, αρθογράφου του διεθνούς φήμης ιστολογίου της εταιρείας Research Digest και του περιοδικού Psychologist της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας. Μέσα σε 160 σελίδες δίνονται οι σχολές σκέψεις και οι βιογραφίες των επιστημόνων, που μελέτησαν τη συμπεριφορά του νου. Και αυτό, με μόλις 300 λέξεις η κάθε θεωρία. Με απλό ύφος περιγράφει τους μηχανισμούς του εγκεφάλου και τους "εσωτερικούς του δαίμονες". "Από μια άποψη όλοι είμαστε ερασιτέχνες ψυχολόγοι", τονίζει στον πρόλογο ο επιμελητής. "Ωστόσο", συνεχίζει, "δεν θα πρέπει να συγχέουμε την εξοικείωση με την πραγματική γνώση. Το γεγονός ότι έχουμε τις προσωπικές θεωρίες μας για τα κίνητρα και τις πράξεις των ανθρώπων δεν σημαίνει ότι ισχύουν. Η ψυχολογία μας επιβάλει να αφήσουμε στην άκρη τη διαίσθησή μας και να χρησιμοποιήσουμε τα αντικειμενικά εργαλεία της επιστήμης". Στην πρώτη ενότητα με τίτλο "Παλιές και νέες σχολές", αναφέρεται η μετάβαση της έρευνας του νου από τη φιλοσοφία στην εργαστηριακή επιστήμη. Στην ενότητα "Ανάπτυξη και αλλαγή" καταγράφεται πως ένα νεογέννητο και ανήμπορο πλάσμα που στριγκλίζει διαμορφώνεται σε ένα ενήλικα με αυτεπίγνωση και δράση. Στην ενότητα "Λήψη αποφάσεων και συναισθήματα", παρουσιάζονται μερικές από τις συναισθηματικές στρεβλώσεις που επηρεάζουν τη σκέψη μας. Στην ενότητα "Κοινωνική Ψυχολογία" αναλύεται η ομαδική φύση του ανθρώπου με τις συναναστροφές, την ηγεσία και τις προκαταλήψεις. Στις ενότητες "Τρόποι που διαφέρουμε" και "Ο διαταραγμένος νους", εξετάζονται οι θεωρίες για την προσωπικότητα, τη νοημοσύνη, την τρέλα και την ψυχοθεραπεία. Η τελευταία ενότητα που επιγράφεται "Σκέψη και γλώσσα", ασχολείται με το τι συμβαίνει μέσα στο κεφάλι μας, αρχής γενομένης από το φαινόμενο πλασέμπο- τη δύναμη του νου να επενεργεί στο σώμα- μέχρι το θαύμα της σάρκας να γεννά τη διανοητική ζωή. Το ενδιαφέρον σʼ αυτό το βιβλίο δεν είναι μόνο ο εκλαϊκευμένος εγκυκλοπαιδισμός του, μα και η απομυθοποιητική προσέγγιση όλων σχεδόν των θεωριών, ακόμη και των μεγάλων της ψυχολογίας, με πρώτο και καλύτερο τον Αυστριακό Σίγκμουντ Φρόιντ (1856- 1939), ο οποίος υποστήριξε την ιδέα ότι η κινητήρια δύναμη της ανθρώπινης συμπεριφοράς δεν είναι η τροφή, ούτε τα χρήματα, μήτε η αγάπη, αλλά πρώτα απʼ όλα το σεξ: "Η βασική κριτική στις θεωρίες του Φρόιντ είναι ότι οι ασθενείς του δεν ήταν αντιπροσωπευτικοί του γενικού πληθυσμού, ενώ είχε κατηγορηθεί για παραποίηση των στοιχείων προκειμένου να προσαρμόζονται στις θέσεις του".