Χάρη στη δραστική και δωρεάν θεραπευτική αγωγή, η λέπρα, δεν είναι πια η φοβερή νόσος για τις φτωχές χώρες παρότι εξακολουθεί να προσβάλλει 200.00 ανθρώπους ετησίως. Μεταδοτική νόσος με ιδιαίτερα βραδεία εξέλιξη, που προκαλείται από ένα μυκοβακτήριο, η λέπρα προσβάλλει τα νεφρά και τους μύες και καταλήγει να προκαλεί παράλυση και μη αναστρέψιμες βλάβες στα άκρα και τα μάτια, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα. Ειδικός για τη λέπρα, ο βρετανός καθηγητής Στιούαρτ Κολ αναγνωρίζει ότι "υπήρξε πολύ μεγάλη πρόοδος στη θεραπεία και τον έλεγχο της επιδημίας. 16 εκατομμύρια ασθενείς θεραπεύτηκαν μετά τη χορήγηση πολυχημειοθεραπείας (PCT)". Το θεραπευτικό αυτό σχήμα με το συνδυασμό τριών αντιβιοτικών άρχισε να χορηγείται τη δεκαετία του 1980 και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) το έθεσε δωρεάν στη διάθεση των φτωχών χωρών από το 1995. Η αγωγή αυτή σκοτώνει το βάκιλο και θεραπεύει έναν ασθενή σε 6 με 12 μήνες. Ύστερα από αρκετές εκστρατείες ανίχνευσης και θεραπείας "η καταπολέμηση της λέπρας βελτιώθηκε σημαντικά", σημειώνει ο ΠΟΥ σε έκθεσή του για τη νόσο το 2012. Παραδέχεται ωστόσο ότι "νέα κρούσματα συνεχίζουν να καταγράφονται σε όλες τις χώρες όπου ενδημεί η νόσος" καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν ακόμη "εστίες" της. "Τα τελευταία τέσσερα με πέντε χρόνια ο αριθμός των νέων κρουσμάτων παραμένει σχετικά σταθερός, με τουλάχιστον 200.000", υπογραμμίζει ο καθηγητής Κολ, επικεφαλής του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Υγείας της Πολυτεχνικής Σχολής της Λωζάνης. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΠΟΥ, 219.075 νέα κρούσματα λέπρας καταγράφηκαν το 2011, έναντι 228.474 το 2010 (-4%) και τουλάχιστον 400.000 κρούσματα το 2004. "Ο ΠΟΥ αρχίζει να διερωτάται. Μάς έλεγαν επί χρόνια ότι αν συνεχιζόταν η χορήγηση του PCT, τα κρούσματα σιγά σιγά θα εξέλειπαν. Ωστόσο αυτό δεν συμβαίνει και μας ανησυχεί", δηλώνει ο Κολ που είναι πρόεδρος της Ιατρικής και Επιστημονικής Επιτροπής του Ιδρύματος Follereau. Ερευνητικό πρόγραμμα εμβολίου. Ο γιατρός Ρος Κρίστιαν Τζόνσον από το Μπενίν, επίσης ειδικός για τη λέπρα, υπογραμμίζει ότι η νόσος στην Αφρική παραμένει "ενδημική εκεί όπου το σύστημα υγείας δεν είναι ισχυρό με τον πληθυσμό να μην έχει εύκολη πρόσβαση στα κέντρα υγείας". Στις απομακρυσμένες περιοχές η έγκαιρη διάγνωση είναι δύσκολη", υπογραμμίζει. Αποτέλεσμα: η νόσος σε προχωρημένο στάδιο και με μη αναστρέψιμα επακόλουθα διαγιγνώσκεται σε 12.000 ανθρώπους κάθε χρόνο. Σε ένα κέντρο για την καταπολέμηση της λέπρας στο Νταβουγκόν του Μπενίν, ο πατήρ Κρίστιαν Στεϊνού αναφέρει: "Όταν άρχισα πριν από 40 χρόνια η λέπρα ήταν "Η αρρώστια". Ο κόσμος φοβόταν να αναφέρει και το όνομά της, έλεγε "η αρρώστια". Σήμερα είναι μια ασθένεια ανάμεσα στις άλλες. Δεν είναι πια μια σοβαρή νόσος, αλλά μια παρανοημένη νόσος που δεν ενδιαφέρει πλέον πολλούς επαγγελματίες της υγείας και μπορεί να επανέλθει, αν δεν δοθεί προσοχή". Εξηγεί ότι διαγιγνώσκονται ακόμη πολλά κρούσματα "πολυβακιλικά", δηλαδή η πιο πληθωρική σε βάκιλους και πιο λοιμογόνος μορφή. "Θα ανακαλύψουμε πάρα πολλά τέτοια κρούσματα, δηλαδή ιδιαίτερα μολυσματικά, που σημαίνει ότι σε 10 με 20 χρόνια θα ανακαλύψουμε λεπρούς που θα έχουν μολυνθεί σήμερα". Η επιμονή της νόσου σε ορισμένες εστίες παρά τη δραστικότητα των θεραπευτικών σχημάτων μπορεί να εξηγηθεί με την ύπαρξη δεξαμενών του βάκιλου εκτός από τον άνθρωπο, κυρίως σε ορισμένα ζώα, σύμφωνα με τον καθηγητή Κολ. Οι έρευνές του επέτρεψαν να αποδειχτεί ότι ορισμένα μικρά θηλαστικά με σκληρό δέρμα στη ράχη, στις ΗΠΑ, όπως το αρμαντίλο, ήταν φορείς του βάκιλου της λέπρας, κάτι που μπορεί να εξηγήσει ορισμένες μυστηριώδεις μολύνσεις στον άνθρωπο στη Λουιζιάνα και το Τέξας. Μια αμερικανική ομάδα από το Σιάτλ εργάζεται σήμερα για την ανάπτυξη εμβολίου και θα ζητήσει την άδεια για την πρώτη δοκιμή (φάση 1), εξηγεί ο Κολ. "Η ιδέα του εμβολιασμού είναι πολύ χρήσιμη στις απομακρυσμένες περιοχές για την ανοσοποίηση του πληθυσμού. Ωστόσο αυτό είναι ένα μακρόπνοο έργο", τονίζει.