Αν και η πλειοψηφία των αρθροπόδων δεν είναι επιβλαβή για τον άνθρωπο, ωστόσο, ορισμένα είδη θεωρούνται υγειονομικής σημασίας επειδή μπορεί να προκαλέσουν ενόχληση, παρενέργειες, ή ακόμα και να μεταδώσουν ορισμένες ασθένειες στον άνθρωπο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και τα κουνούπια.Εμβόλιο κατά των ασθενειών που μεταδίδουν τα κουνούπια δεν υπάρχει και ως εκ τούτου μοναδικό τρόπο πρόληψης αποτελούν όλα εκείνα τα μέτρα που αποτρέπουν την επαφή μαζί τους.
Η ατομική προστασία (εντομοαπωθητικά, σίτες κτλ) σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι αρκετή. Απαιτούνται δραστικά και αποτελεσματικά μέτρα εκ μέρους και της πολιτείας. Η απουσία κατανόησης της σημασίας της σωστής αντιμετώπισης των κουνουπιών οδηγεί στην αναποτελεσματικότητα των διενεργούμενων μέτρων αντιμετώπισης, οδηγώντας πολλές φορές σε κινδύνους για τη δημόσια υγεία και σπατάλη δημόσιου χρήματος.
Περιγραφή και βιοοικολογία του Ασιατικού κουνουπιού τίγρης
Το Aedes (Stegomyia) albopictus (Skuse 1895) ή «Ασιατικό κουνούπι τίγρης» (Asian tiger mosquito) θεωρείται είδος κουνουπιού που προκαλεί έντονη ενόχληση κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Τα τελευταία χρόνια έχει απασχολήσει έντονα την κοινή γνώμη και τα ΜΜΕ η εμφάνιση του Ασιατικού κουνουπιού «Τίγρης» (Aedes albopictus). Το όνομά του το οφείλει στα λευκά λέπια που έχει, υπό μορφή λευκής γραμμής, στη ραχιαία πλευρά του θώρακα αλλά και στα «ασπρόμαυρα» πόδια του.
Υγειονομική σημασία
Το Ae. albopictus είναι διαβιβαστής του ιού του Δαγκείου πυρετού, του ιού Chikungunya και της διλοφιλάριας του σκύλου, Dirofilaria immitis. Επίσης, στο εργαστήριο εμφανίζεται να είναι ικανό για τη διαβίβαση τουλάχιστον 22 ειδών αρμποϊών.
Εξάπλωση στην Ελλάδα
Το Ασιατικό κουνούπι τίγρης θεωρείται ως το περισσότερο εισβάλλον χωροκατακτητικό είδος κουνουπιού παγκοσμίως. Κατατάσσεται μάλιστα στη λίστα των 100 σημαντικότερων εισβαλόντων ειδών, βάσει των διαταραχών που προκαλούνται στη βιοποικιλότητα των περιοχών εισβολής αλλά και των επιπτώσεων που προκαλούνται στην υγεία του ανθρώπου.
To συγκεκριμένο είδος κουνουπιού κατάφερε να επεκταθεί σε πολλές χώρες του κόσμου, ευνοούμενο από το εμπόριο μεταχειρισμένων ελαστικών οχημάτων και καλλωπιστικών φυτών ‘lucky bamboo’.
Στο πλαίσιο του έργου LIFE CONOPS (www.conops.gr), έγινε προσπάθεια να καταγραφούν όποια διαθέσιμα δεδομένα υπήρχαν τόσο από επίσημα δείγματα (που αποστέλλονταν στο Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, απευθείας ή μέσω του Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων) όσο και από τις εταιρείες που εκτελούν προγράμματα διαχείρισης κουνουπιών σε όλη τη χώρα. Στην Ελλάδα, εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας τη διετία 2003-2004. Έκτοτε το Ασιατικό κουνούπι τίγρης έχει εντοπιστεί και σε άλλες περιοχές της χώρας, όπως τα Ιόνια νησιά, την Πελοπόννησο, την Αττική αλλά και μέχρι την Κεντρική Μακεδονία και Θράκη.
Το έργο LIFE CONOPS (LIFE CONOPS - LIFE12 ENV/GR/000466)
Στο πνεύμα των παραπάνω θεμάτων το LIFE CONOPS στοχεύει στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων σχεδίων διαχείρισης των χωροκατακτητικών κουνουπιών μεταξύ των οποίων ανήκει και το Ασιατικό κουνούπι τίγρης. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί αφενός ο έλεγχος της εξάπλωσης και της εγκατάστασής τους σε ολόκληρη την Ευρώπη και αφετέρου η προστασία του περιβάλλοντος. Ειδικότερα για τη χώρα μας, τα δεδομένα που σχετίζονται με τη διασπορά και την εποχιακή διακύμανση των χωροκατακτητικών κουνουπιών κρίνονται απαραίτητα για το σχεδιασμό και την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων καταπολέμησής τους. Η ορθολογική διαχείριση των αρθροπόδων υγειονομικής σημασίας προλαμβάνει κινδύνους για τη δημόσια υγεία, σπατάλη δημόσιου χρήματος και φαινόμενα αναποτελεσματικότητας. Ως εκ τούτου, τα αποτελέσματα του συγκεκριμένου προγράμματος θα βοηθήσουν στο σχεδιασμό των έργων που ως στόχο έχουν την ορθή αντιμετώπιση των ασθενειών που μεταδίδουν τα χωροκατακτητικά κουνούπια.