Με νέα πρωτοποριακά φάρμακα αντιμετωπίζεται πλέον η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας του ματιού, μια πάθηση που προσβάλλει κατά κανόνα ανθρώπους ηλικίας άνω των 65 ετών και αποτελεί την πιο κοινή αιτία τύφλωσης μετά τα 60 έτη στις ανεπτυγμένες χώρες. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια δεν υπήρχε αποτελεσματική θεραπεία για την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Οι ασθενείς αυτοί υποβάλλονταν πολλές φορές σε θεραπεία με θερμικό laser, το οποίο όμως δεν θεράπευε την βλάβη και προκαλούσε ίσως και μεγαλύτερη απώλεια κεντρικής όρασης μακροπρόθεσμα. Η έλευση της φωτοδυναμικής θεραπείας (εφαρμογή ειδικού, μη θερμικού laser ταυτόχρονα με την ενδοφλέβια χορήγηση ενός ειδικού φαρμάκου) έφερε επανάσταση στην αντιμετώπιση της πάθησης, αλλά δυστυχώς δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε όλες τις περιπτώσεις (σταθεροποίηση στο 50% και βελτίωση της όρασης μόλις στο 5%). Η έρευνα συνεχίστηκε και προχώρησε σε καινούργια, πρωτοποριακά σκευάσματα, που επιτυγχάνουν σταθεροποίηση της όρασης σε ποσοστό περίπου 90% σε περιπτώσεις που επιδέχονται θεραπεία και βελτίωση της όρασης σε ποσοστό 30%. Τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν ήδη στην Ελλάδα και χορηγούνται από τα περισσότερα ταμεία. «Ο μηχανισμός δράσης αυτών των φαρμάκων είναι αντιαγγειογενετικός. Προκαλούν αναστολή της παραγωγής αγγείων κάτω από την ωχρά κηλίδα, αναστέλλοντας έναν αυξητικό παράγοντα. Ο τρόπος χορήγησής τους είναι τοπικός με ένεση μέσα ή γύρω στο μάτι, ενώ φαίνεται ότι χρειάζονται επανάληψη μέχρι να σταθεροποιηθούν τα αποτελέσματα, τα οποία σύμφωνα με μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά» εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής οφθαλμολογίας στο ΑΠΘ Περικλής Μπραζιτίκος αναφέροντας παράλληλα ότι η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ήταν αντικείμενο του 6ου Ιπποκρατείου Συνεδρίου Αμφιβληστροειδή- Ωχράς- Υαλοειδούς που πραγματοποιηθηκε απο τις 19 έως 20 Μαρτίου στο αμφιθέατρο του νοσοκομείου Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης. Υπάρχουν διεθνείς μελέτες που έχουν καταδείξει συσχετισμό της ποιότητας της διατροφής και της ανάπτυξης ηλικιακής εκφύλισης ωχράς. Φαίνεται, ότι οι άνθρωποι που διατρέφονται κυρίως με φρούτα και λαχανικά έχουν μικρότερη πιθανότητα να αναπτύξουν ηλικιακή εκφύλιση ωχράς. Τα συμπληρώματα διατροφής βοηθούν στην αποφυγή ή μπορούν να αποτρέψουν την εξέλιξη της ήδη υπάρχουσας νόσου.

Τι είναι η ωχρά κηλίδα

Η ωχρά κηλίδα, όπως εξηγεί ο κ Μπραζιτίκος, είναι ένα κεντρικό σημείο στο εσωτερικό του οφθαλμού, περίπου 3 χιλιοστά, που έχει πολύ μεγάλη αξία από λειτουργική άποψη, γιατί είναι υπεύθυνη για την κεντρική μας όραση, δηλαδή την όραση των λεπτομερειών μιας εικόνας που κοιτάζουμε. Με την κεντρική μας όραση, επομένως με την ωχρά μας, διακρίνουμε τα χαρακτηριστικά των αγαπημένων μας προσώπων, διαβάζουμε, βλέπουμε τηλεόραση. Η ωχρά λοιπόν δεν είναι πάθηση. Μπορεί όμως να προσβληθεί από πάρα πολλές παθήσεις, που γενικά τις ονομάζουμε ωχροπάθειες, αλλά διαφέρουν μεταξύ τους σε αιτιολογία, εξέλιξη, βαρύτητα και θεραπευτική αντιμετώπιση. Η βλάβη οποιασδήποτε αιτιολογίας στην ωχρά προκαλεί ένα «θετικό σκότωμα», την αντίληψη δηλαδή μιας κηλίδας, ενός εμποδίου στο σημείο που προσπαθεί να εστιάσει ο ασθενής. Η πάθηση μπορεί να εμφανιστεί με δύο μορφές. Μια πιο ελαφρά, που εξελίσσεται συνήθως αργά και ονομάζεται «ξηρά» και μια βαρύτερη που εξελίσσεται γρήγορα και ονομάζεται «υγρή». Η βασική διαφορά που χαρακτηρίζει την υγρή μορφή είναι η ανάπτυξη παθολογικών αγγείων, δηλαδή αγγείων που φυσιολογικά δεν υπάρχουν, στην περιοχή της ωχράς. Τα αγγεία αυτά προκαλούν οίδημα και αιμορραγίες με αποτέλεσμα τη καταστροφή (εκφύλιση) της ωχράς και συνεπώς τη μεγάλη μείωση, έως και απώλεια, της κεντρικής όρασης. Από τη στιγμή που θα εμφανιστεί η υγρή μορφή, η πάθηση εξελίσσεται ραγδαία και η εκφύλιση της ωχράς αναπτύσσεται συνήθως μέσα σε διάστημα 6-12 μηνών. Αντίθετα, η ξηρά μορφή επηρεάζει συνήθως την όραση αργά και βαθμιαία. Ένα άτομο που πάσχει από ξηρά ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς έχει συνήθως ικανοποιητική έως ανεκτή όραση για πολλά χρόνια. Τα συμπτώματα της είναι απώλεια της κεντρικής όρασης είτε σταδιακή είτε απότομη, δυσκολία στην ανάγνωση και παραμόρφωση της όρασης (οι ευθείες γραμμές γίνονται αντιληπτές σαν τεθλασμένες). Τα βασικά ενοχλήματα που πρέπει να αξιολογήσουν οι ασθενείς είναι πρώτα η μείωση της κεντρικής τους όρασης ("θολή όραση") και δεύτερον οι "μεταμορφοψίες", δηλαδή η παραμόρφωση του περιγράμματος των αντικειμένων (οι ευθείες γραμμές φαίνονται "σπασμένες", τεθλασμένες, καμπυλωτές ή γενικότερα παραμορφωμένες). Αρκετά συχνά οι μεταμορφοψίες αποτελούν το μοναδικό ενόχλημα και παρατηρούνται σε ασθενείς που παρουσιάζουν πολύ καλή οπτική οξύτητα. Τα άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, που ανήκουν στις επικίνδυνες ομάδες για την ανάπτυξη της υγρής μορφής, κυρίως όσοι πάσχουν από ξηρά μορφή ή μυωπία, πρέπει να συνηθίσουν να ελέγχουν κάθε μάτι τους ξεχωριστά ανά τακτά χρονικά διαστήματα (περίπου κάθε 15 μέρες) με μια ειδική δοκιμασία που θα τους συστήσει ο οφθαλμίατρός τους (πίνακας του Amsler), ώστε να εντοπίσουν τις μεταμορφοψίες όσο το δυνατόν συντομότερα. Οι ασθενείς με ήδη διαγνωσμένη ηλικιακή εκφύλιση ωχράς πρέπει να εξετάζουν καθημερινά κάθε μάτι χωριστά με το εξεταστικό χαρτί (με τα ειδικά τετραγωνάκια) που χορηγεί ο οφθαλμίατρος. Η αντίληψη παραμορφωμένης εικόνας σημαίνει, ότι πρέπει να εξεταστούν επειγόντως από ειδικό οφθαλμίατρο. Να χρησιμοποιούν επίσης γυαλιά ηλίου, για την αποφυγή της υπεριώδους ακτινοβολίας, η οποία και έχει ενοχοποιηθεί στην εξέλιξη της νόσου και να διακόψουν το κάπνισμα, καθώς φαίνεται ότι αυτό επιδρά αρνητικά στην καλή αιματική κυκλοφορία του οφθαλμού.