Μια φορά κι έναν καιρό, ένας μεγάλος παραμυθάς πήγαινε στα άρρωστα παιδιά και τούς έλεγε τα παραμύθια του. Εκείνα τον άκουγαν με προσοχή, έπαιρναν θάρρος και με τη φαντασία τους "έπλαθαν" κι αυτά τα δικά τους παραμύθια, ξεχνώντας προς στιγμή την αρρώστια τους. ’λλα γίνονταν καλά και αλλά ένιωθαν ανακουφισμένα… Ο παραμυθάς αυτός συνεχίζει να πηγαίνει στα άρρωστα παιδιά ακόμη και σήμερα και θα συνεχίσει να πηγαίνει για πολλά χρόνια ακόμη. Πρόκειται για τον Δημήτρη Αβούρη, "συλλέκτη" παραδοσιακών ελληνικών παραμυθιών και συνιδρυτή της μη κερδοσκοπικής εταιρείας «ΟΝΑΡ- μέσω τέχνης για το άρρωστο παιδί», που αυτές τις ημέρες πραγματοποιεί ένα εργαστήριο αφήγησης και γραφής παραμυθιών στη Ζάκυνθο, ενώ την ερχόμενη εβδομάδα θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη, συμμετέχοντας στην 8η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου. Αφηγητής παραμυθιών και συγγραφέας ο ίδιος, με εμπειρία από παραστάσεις σε σχολεία και με καθημερινή εθελοντική δράση στα Νοσοκομεία Παίδων, εδώ και δέκα χρόνια, διοργανώνει εργαστήρια γραφής αφήγησης παραμυθιών, μέσα από τα οποία επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως: πώς προσεγγίζουμε τα νοσηλευόμενα παιδιά, τι λέμε και τι όχι, τι κάνουμε και τι αποφεύγουμε, πώς κερδίζουμε την εμπιστοσύνη τους και με ποιόν τρόπο τα καλούμε να συμμετάσχουν στην αφήγηση. Παρότι σπούδασε ψυχολογία, ο Δημήτρης Αβούρης προτίμησε να ασχοληθεί με τα παραμύθια, αρχίζοντας από το 1993 να καταγράφει και να αφηγείται τα παραδοσιακά παραμύθια της πατρίδας του, της Ζακύνθου. Επιλέγοντας πάντα παραδοσιακά ελληνικά παραμύθια και μύθους του Αισώπου, ο ίδιος και η ομάδα του επισκέπτονται καθημερινά, ακόμη και τα Σαββατοκύριακα, τα παιδιά που νοσηλεύονται στο "Αγλαΐα Κυριακού", κρατώντας τους συντροφιά από 1 έως 4 ώρες. Αλλά και στη Θεσσαλονίκη, την οποία επισκέφτηκε 6 φορές στη διάρκεια του περασμένου χρόνου, συντρόφευσε με τα παραμύθια του, όχι μόνο παιδιά που νοσηλεύονταν στο ΑΧΕΠΑ και το Παπανικολάου, αλλά και τυφλούς και ασθενείς με άνοια και Αλτχάιμερ.

Η θεραπευτική τέχνη της αφήγησης

Η τέχνη της αφήγησης των παραμυθιών έχει αποδειχθεί πως συμβάλλει στην εκτόνωση και ανακούφιση του αφηγητή και του ακροατή. Η συμμετοχή στη ροή του μύθου και η ταύτιση με τους ήρωες επιτρέπουν στο παιδί να αντλήσει κουράγιο, δύναμη και γνώση. Η επιλογή των κατάλληλων παραμυθιών, ο τρόπος απόδοσης και αφήγησής τους ανάλογα με την κάθε περίπτωση και οι δυσκολίες που καλείται να αντιμετωπίσει ο "παραμυθάς" στο χώρο της αφήγησης είναι τα βασικά σημεία, στα οποία επικεντρώνεται ο Δημήτρης Αβούρης. "Ο αφηγητής αναγνωρίζει την ύπαρξη του κάθε ανθρώπου στην κοινωνία, όχι μόνο ως αυτόνομης οντότητας, αλλά και σε συνάρτηση με το κοινωνικό σύνολο, μέσα στο οποίο ζει και με το οποίο συναλλάσσεται. Ως μέρος αυτού του συνόλου, τα παιδιά μαθαίνουν να κάνουν χρήση του λόγου, αλλά και της μη λεκτικής επικοινωνίας, όπως π.χ. κινήσεις σώματος ή εκφράσεις προσώπου, για να έρθουν σε επαφή με συνομηλίκους τους κι ενήλικες, να αποκτήσουν γνώσεις, να μιλήσουν για προσωπικές τους εμπειρίες, να χρησιμοποιήσουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους και να κοινωνικοποιηθούν. Μέσω της χρήσης της μεθόδου της βιωματικής επικοινωνίας στην αφήγηση παραμυθιών, μύθων, θρύλων και ευτράπελων διηγήσεων, άτολμα και συνεσταλμένα παιδιά, που εν γένει δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν, παρουσιάζουν αυξημένη προσήλωση κι έντονη εκδήλωση ενδιαφέροντος για τα δρώμενα επί σκηνής, επιδιώκοντας να εξασφαλίσουν τη συμμετοχή τους σ΄ αυτό", επισημαίνει ο Δημήτρης Αβούρης

Όναρ-Το όνειρο για το άρρωστο παιδί

Πριν από 10 χρόνια, έπειτα από πρόταση του τότε διοικητή του νοσοκομείου "Αγλαΐα Κυριακού", Δημήτρη Πεπελάση, ιδρύθηκε από μια διεπιστημονική ομάδα εθελοντών η εταιρεία "Όναρ-μέσω τέχνης για το άρρωστο παιδί". Σκοπός ήταν η στήριξη, μέσω της τέχνης, των παιδιών με σοβαρά προβλήματα υγείας, που νοσηλεύονται για μεγάλο χρονικό διάστημα στα παιδιατρικά νοσοκομεία. Στο πλαίσιο αυτό, με τη βοήθεια εθελοντών, χορηγών και σχολείων, αναπτύχθηκαν προγράμματα για την ανακούφιση και ενδυνάμωση των άρρωστων παιδιών. "Διαπιστώνοντας τις ανάγκες αυτών των παιδιών σε υλικά αγαθά, η έλλειψη των οποίων τους στερεί την ποιότητα της ζωής, αποφασίσαμε να στηρίξουμε, με κάθε δυνατό τρόπο, και τις οικογένειές τους και τα αποτελέσματα ήταν εξαιρετικά", επισημαίνει ο Δημήτρης Αβούρης. Στους σκοπούς της εταιρείας "Όναρ-μέσω τέχνης για το άρρωστο παιδί" περιλαμβάνεται: η ενίσχυση του κοινωνικού προσώπου των άρρωστων παιδιών, η εξασφάλιση ποιότητας ζωής με ανάπτυξη προγραμμάτων που αφορούν την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και ενδυνάμωση μέσω τέχνης, η συνεργασία με νοσοκομεία, φορείς, ιδιώτες με κοινούς σκοπούς και στόχους, η προαγωγή του δικαιώματος του άρρωστου παιδιού για ψυχαγωγία, η ενδυνάμωση των παιδιών μέσω τέχνης, στη δύσκολη περίοδο της αρρώστιας τους, η προαγωγή υγείας και η απόκτηση υγιών τρόπων ζωής και συνηθειών μέσω τέχνης, η παρέμβαση για στήριξη και ενδυνάμωση οικογενειών με προβλήματα (συναισθηματικά, κοινωνικά, οικονομικά και άλλα), η οργάνωση και εκπαίδευση εθελοντικών ομάδων και εθελοντών που επιθυμούν να εργαστούν σε παιδιατρικά νοσοκομεία, η πραγματοποίηση έρευνας για τα αποτελέσματα της θεραπείας μέσω τέχνης και η συμμετοχή σε ευρωπαϊκά και άλλα προγράμματα, η υλοποίηση προγράμματος φροντίδας και ενίσχυσης στο σπίτι, η δημιουργία ομάδων παρέμβασης σε έκτακτες καταστάσεις και η δημιουργία ξενώνων φιλοξενίας και εργαστηρίων.

Εργαστήρια αφήγησης και γραφής παραμυθιών

Πέρα όμως από την εθελοντική του δραστηριότητα στα νοσηλευτικά ιδρύματα, ο Δημήτρης Αβούρης ασχολείται και με τη διοργάνωση εργαστηρίων αφήγησης και γραφής παραμυθιών, τα οποία απευθύνονται σε μουσικοπαιδαγωγούς, δασκάλους, εμψυχωτές, ηθοποιούς, περφόρμερς, σπουδαστές παιδαγωγικών σχολών, νηπιαγωγούς, γονείς, καθώς και σε όσους έρχονται σ' επαφή με τα παιδιά. "Μέσα από τα εργαστήρια αυτά προσπαθούμε να υπενθυμίσουμε τη θεραπευτική, αλλά και εκπαιδευτική αξία της αφήγησης παραμυθιών και να εξοπλίσουμε τους ενδιαφερόμενους μελλοντικούς 'παραμυθάδες', με γνώσεις για την επαφή τους με την ιδιαίτερη πραγματικότητα του κόσμου των παραμυθιών. Και ακόμη να τους εξηγήσουμε: ποια είναι τα οφέλη της αφήγησης των παραμυθιών κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τι είδους μηνύματα περνούν τα παραμύθια στα παιδιά και πώς αυτά μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός για να ξορκίσει φόβους, να προβάλλει ηθικές αρχές, να τονώσει την φαντασία, ή ακόμα και να μεταδώσει γνώσεις, πώς ένας γονιός μπορεί να γίνει ο καλύτερος παραμυθάς για το παιδί του και πώς μπορούμε να γράψουμε το δικό μας παραμύθι", εξηγεί ο κ. Αβούρης.