Άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών, με κοινό παρανομαστή τη διεύρυνση των ανισοτήτων, τη δραματική μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και τη δυσκολία πρόσβασης των πολιτών στο σύστημα υγείας, επέφερε η οικονομική κρίση. Χρονίως πάσχοντες και παροδικώς ασθενείς, που χάνουν την ασφαλιστική τους κάλυψη, χάνουν ταυτόχρονα και το δικαίωμα της πρόσβασης στο σύστημα υγείας, με επιπτώσεις στην υγεία τους και μακροχρόνιες συνέπειες στο κόστος του συστήματος. Αναγκάζονται να πληρώσουν από την τσέπη τους υπηρεσίες υγείας για ένα χειρότερο, προ κρίσης, σύστημα υγείας και οι αλλαγές και τα μέτρα που λαμβάνονται δεν προάγουν την ισότητα των πολιτών. Σύμφωνα με μελέτη, το 8% των ασθενών με χρόνιο ή άλλο σοβαρό νόσημα έμειναν χωρίς θεραπεία, καθώς είχαν την ατυχία να μείνουν άνεργοι, μέσα στο 2013, αρκετοί δε είναι αυτοί, στο σύνολο του πληθυσμού, που αναγκάζονται να μειώνουν τα συνοδευτικά φάρμακα, με επιπτώσεις στην υγεία τους. Τα παραπάνω αναφέρθηκαν στο συνέδριο για την Υγεία «Shaping a healthier Nation, Shaping a healthier Europe» με κύριο θέμα του την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στο χώρο της Υγείας, συνέδριο το οποίο διοργανώνεται για τέταρτη συνεχή χρονιά στην Αθήνα από τους «Financial Times». «Κάτω από την πίεση της τρόικας, επήλθε μείωση κατά 60% στον προϋπολογισμό της υγείας, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μεγάλων ανισοτήτων» ανέφερε κατά την ομιλία του στο συνέδριο ο ερευνητής στο πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και μέλος της ομάδας ερευνητών που εξετάζουν τις συνέπειες της κρίσης στην Ελλάδα Άαρον Ριβς (Aaron Reeves). Φέρνοντας ως παράδειγμα την αύξηση των κρουσμάτων AIDS στην Ελλάδα, όπως καταγράφεται τα δύο τελευταία χρόνια, είπε ότι αυτό οφείλεται στη μείωση διανομής συριγγών και στον περιορισμό πρόσβασης στο σύστημα υγείας ευάλωτων ομάδων. Σύμφωνα με στοιχεία έρευνας που παρουσίασε, το 50% των ασθενών αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης στο σύστημα υγείας, σε ποσοστό δε 43% εξ αυτών δεν λαμβάνει θεραπεία, είτε γιατί δεν μπορεί να πληρώσει, είτε διότι αντιμετώπισε πρόβλημα μετακίνησης. Σύμφωνα με τον Ρίβς, η κρίση έχει επιφέρει και έμμεσες επιπτώσεις, που έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα των πολιτών (τροφή, θέρμανση, λογαριασμοί) καθώς παρατηρείται αύξηση του ποσοστού των ατόμων, που αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες τους. Τόνισε ότι υπάρχει άρνηση στην πολιτική ηγεσία να δεχτεί τις δραματικές συνέπειες που έχει προκαλέσει η φτώχεια στην υγεία των Ελλήνων, με πιο κύρια αντίδραση να μην υποστηρίζει με στοιχεία τις σχετικές μελέτες. Και προέβλεψε ότι η συνεχιζόμενη αυτή άρνηση θα διευρύνει ακόμα περισσότερο τις κοινωνικοοικονομικές ανισότητες στην Υγεία. «Η λιτότητα έχει βλάψει την οικονομική ανάκαμψη παντού. Ένα ευρώ λιγότερο μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις» είπε. Ο Γιώργος Τσάκος, λέκτορας στο Τμήμα Επιδημιολογίας και Δημόσιας Υγείας του University College London, δήλωσε ότι οι ανισότητες στην Υγεία αποτελούν «βόμβα» στα θεμέλια κάθε έθνους, υπονομεύοντας το μέλλον του. Το πρόβλημα είναι κομβικό, γιατί δεν αφορά μόνο τους μη έχοντες, αλλά όλες τις κοινωνικές διαβαθμίσεις. Οι πολιτικές που πρέπει να εξεταστούν δεν αφορούν μόνο την υγεία, αλλά και συνολικότερα θέματα, όπως η αγορά εργασίας, η εκπαίδευση και οι κοινωνικές δαπάνες. Η Τίνα Τρίψα, Country Manager του διεθνή ομίλου παροχής υπηρεσιών έρευνας αγοράς «ΙPSOS» παρουσίασε τα ευρήματα έρευνας που καταδεικνύουν ότι παρά τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν, όσοι ασθενείς χάνουν την ασφάλειά τους πρέπει να πληρώσουν οι ίδιοι για να συνεχίσουν την αγωγή τους. Αυτό απάντησε το 71% των ιατρών που πήραν μέρος στην έρευνα. Αλλά και το υπόλοιπο 29% των γιατρών, που θεωρούν ότι μπορούν να μην πληρώσουν οι ίδιοι οι ασθενείς, δεν αναφέρθηκαν στα μέτρα του υπουργείου, αλλά σε εκδηλώσεις κοινωνικής αλληλεγγύης. Οι ιατροί εκτιμούν ότι το 17% των ασθενών τους σε χρόνια αγωγή, έχασαν την ασφάλειά τους μέσα στο 2013 και από αυτούς σχεδόν οι μισοί (44%) διέκοψαν την αγωγή τους, επειδή δεν είχαν να πληρώσουν. Με έναν απλό υπολογισμό, το 8% των ασθενών με χρόνιο ή άλλο σοβαρό νόσημα έμειναν χωρίς θεραπεία, καθώς έχασαν την ασφάλειά τους μέσα στο 2013. Τέσσερεις στους δέκα ασθενείς με χρόνιο ή άλλο σοβαρό νόσημα δήλωσαν ότι επηρεάστηκε ο τρόπος που έπαιρναν την θεραπεία τους, καθώς έπρεπε να πληρώσουν (γιατρό ή φάρμακα) και ένα ποσοστό μείωσε δόσεις ή σταμάτησε την επικουρική αγωγή. Ακόμα αναφέρθηκαν συνέπειες για την υγεία τους, καθώς ένας στους τρεις ασθενείς που τροποποίησαν την αγωγή, αντιμετώπισε χειροτέρευση της ασθένειάς του. Τέλος, η πλειονότητα των πολιτών πιστεύουν ότι ξοδεύουν περισσότερα για την υγεία τους σήμερα, σε σχέση με τα όσα ξόδευαν προ κρίσης. Για να ανταποκριθούν κάνουν περικοπές σε άλλα οικογενειακά έξοδα. Μάλιστα 1 στους 3 δήλωσε ότι κάνει περικοπές σε φαγητό και άλλα βασικά είδη του σπιτιού. O Γκαετάν Λαφορτίν (Gaetan Lafortune) υψηλόβαθμος οικονομολόγος του τμήματος υγείας του ΟΟΣΑ τόνισε την ανάγκη να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε αναγκαίες υπηρεσίες υγείας σε όλο τον πληθυσμό. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα κατέχει υψηλή θέση στην ΕΕ σε κατανάλωση αντιβιοτικών και διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων, όπως δε είπε ο κ. Λαφορτίν, η μείωση των παραπάνω θα μπορούσε να συντελέσει στην εξοικονόμηση πόρων ώστε να υπάρχει ιατροφαρμακευτική κάλυψη για όλο τον πληθυσμό. Δεν χρειάζονται άλλες καταγραφές, ανέφερε ο Κώστας Αθανασάκης, συνεργάτης της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας, καθώς οι συνέπειες της κρίσης στην υγεία του ελληνικού πληθυσμού έχουν πλέον ταυτοποιηθεί και τεκμηριωθεί επαρκώς. Η κρίση πλήττει ασύμμετρα τις ευπαθείς κοινωνικο-οικονομικά ομάδες του πληθυσμού, κυρίως τους ανέργους, τους μη έχοντες ασφάλιση υγείας, τα φτωχότερα στρώματα, τους χρονίως πάσχοντες, τους ηλικιωμένους. Αυτό που απαιτείται πλέον είναι η δράση και η φυγή προς τα εμπρός. Είμαστε υποχρεωμένοι, σημείωσε, να κάνουμε κάτι και ιδιαίτερα γι αυτούς που έχουν περισσότερο ανάγκη, «ώστε να προλάβουμε τα χειρότερα». Οι διαθέσιμοι πόροι υγείας χρειάζεται να κατανεμηθούν ανισομερώς προς όφελος αυτών που πλήττονται περισσότερο από την κρίση. Μέσω αυτού, θα βελτιωθεί το επίπεδο υγείας και θα επιτευχθεί η ανάγκη για κοινωνική συνοχή και κοινωνική ισότητα. Ο δρόμος της οικονομικής ανάπτυξης περνά από τη βελτίωση του επιπέδου υγείας του ελληνικού πληθυσμού, κατέληξε. Οι κ.κ. Γεωργιάδης, Μπέζας και Α. Ξανθός Το συνέδριο άνοιξε με ομιλία του ο υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος υπερασπίστηκε των μεταρρυθμίσεων στην υγεία, αναφέροντας ότι αυτές ήταν μονόδρομος για μια χώρα που θέλει να παραμείνει στο ευρώ και στην Ευρώπη. Σημείωσε ότι πολλοί πίστευαν πως αυτές οι μεταρρυθμίσεις δεν θα προχωρούσαν, ωστόσο η πραγματικότητα τους διέψευσε. «Η κυβέρνηση, αυτό το τελευταίο διάστημα, έχει επιδείξει πολύ μεγάλη αποφασιστικότητα και η χώρα, ο τόπος, έχει επιτύχει πολύ μεγάλη πρόοδο, η οποία αναγνωρίζεται απ’ όλον τον πλανήτη, πλην των Ελλήνων δημοσιογράφων» είπε ο υπουργός. Πρόσθεσε ότι «κάθε αντικειμενικός παρατηρητής μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι η Ελλάδα, η οποία πριν από δύο χρόνια ήταν περίπου στο χείλος του γκρεμού, τουλάχιστον έχουμε επιτύχει σήμερα να κερδίσουμε επαξίως τη θέση μας στον πυρήνα της ΕΕ και της Ευρωζώνης. Προφανώς δεν έχουμε τελειώσει ακόμη την πορεία, έχουμε πολλά πράγματα ακόμη να κάνουμε. Αλλά σας διαβεβαιώνω ότι θα τα κάνουμε». Ο υφυπουργός Υγείας Αντώνης Μπέζας επισήμανε ότι μία από τις βασικότερες παραμέτρους εξόδου της χώρας από την κρίση, είναι η ανασυγκρότηση του χώρου της Υγείας, η δημιουργία δηλαδή ενός βιώσιμου συστήματος και ο περιορισμός των ανισοτήτων. Για να γίνει, όμως, πραγματικότητα αυτή η ανασυγκρότηση, είπε, η μόνη λύση είναι η φυγή προς τα εμπρός και η υλοποίηση μεταρρυθμίσεων. Και αυτό έγινε με τη δημιουργία του ΠΕΔΥ, που αποτελεί τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στον χώρο της Υγείας, από τη δημιουργία του ΕΣΥ. Με το ΠΕΔΥ, επισήμανε ο κ. Μπέζας, δημιουργείται ένα σύστημα καθολικό και λειτουργικό, στην υπηρεσία του πολίτη. Ένα σύστημα που θα παρέχει αποτελεσματική κοινωνική προστασία σε εκείνους που την έχουν ανάγκη. Που θα παρέχει δημόσιες υπηρεσίες σε όλους, με τρόπο αποτελεσματικό και φερέγγυο, με τρόπο που σέβεται τα χρήματα των φορολογουμένων, είπε. «Σεληνιακό» τοπίο έχουν αφήσει οι πολιτικές του Μνημονίου στην υγεία των Ελλήνων πολιτών» σύμφωνα με τον Ανδρέα Ξανθό, βουλευτή, υπεύθυνο Τομέα Υγείας του ΣΥΡΙΖΑ. Το τοπίο αυτό κυριαρχείται από φτωχοποίηση, κοινωνικό αποκλεισμό, απασφάλιση, λειτουργική κατάρρευση του συστήματος υγείας. Το πρωτογενές πλεόνασμα, επισήμανε ο κ. Ξανθός, προέρχεται, όσον αφορά την υγεία, από απλήρωτες εφημερίες, οφειλόμενα του ΕΟΠΥΥ, περικοπές φαρμάκων, απολύσεις στον χώρο της Υγείας. Δήλωσε ότι το νομοσχέδιο για το ΠΕΔΥ είναι χωρίς καμιά σοβαρή προετοιμασία, χωρίς σοβαρό υπόβαθρο και σημείωσε ότι είναι απαραίτητα μέτρα ανακούφισης για τον ελληνικό πληθυσμό, ειδικότερα για τις ευπαθείς ομάδες και τους χρονίως πάσχοντες.