Να προσεγγίζουν τα εξαρτημένα στο διαδίκτυο παιδιά με ηρεμία, χωρίς επικριτική διάθεση και ν' ακούν με προθυμία τα όσα τούς λένε, ώστε να εγκατασταθεί ένα αμφίδρομος δίαυλος επικοινωνίας, προτείνει στους γονείς, που εντοπίζουν πρόβλημα εθισμού των παιδιών τους στο διαδίκτυο, ο Κωνσταντίνος Σιώμος, ψυχίατρος παιδιών κι εφήβων και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο. "Η διατήρηση ενός καλού επιπέδου επικοινωνίας στην οικογένεια είναι θεμελιώδους σημασίας για την προστασία του εθισμένου παιδιού στη χρήση του διαδικτύου. Αυτό επιτυγχάνεται με τον καθορισμό των στόχων από την πλευρά των γονέων, την επιλογή της κατάλληλης στιγμής για συζήτηση, η οποία πρέπει να είναι πριν την πλοήγηση στο διαδίκτυο και όχι κατά τη διάρκεια ή στο τέλος της", σημειώνει ο κ. Σιώμος, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και υπεύθυνος σχεδιασμού και οργάνωσης του πρώτου στην Ελλάδα Ειδικού Ψυχιατρικού Ιατρείου για τον εθισμό στο Διαδίκτυο στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης. Οι γονείς οφείλουν να χρησιμοποιούν επιχειρήματα, να είναι προετοιμασμένοι για την αρνητική στάση του παιδιού και εάν αποτύχουν να σκεφτούν νέους τρόπους επικοινωνίας με τα παιδιά τους, υπογραμμίζει ο ίδιος. "Αν γίνουν αυτά τα βήματα, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διαταράσσεται η επικοινωνία στην οικογένεια. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να έχουν κοινή στάση στην αντιμετώπιση του προβλήματος, να δείχνουν στο παιδί τους πόσο νοιάζονται, να βάζουν λογικούς κανόνες στη χρήση του διαδικτύου, η τοποθέτηση του υπολογιστή θα πρέπει να είναι σε κοινό χώρο στο σπίτι για να ελέγχεται το είδος της χρήσης και τέλος πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί να βρει εναλλακτικές δραστηριότητες". Στις περιπτώσεις, όμως, όπου η χρήση του διαδικτύου δεν ελέγχεται και οι ώρες αυξάνονται, παρ' όλο που οι γονείς ακολούθησαν τις παραπάνω οδηγίες, υπάρχουν συνέπειες στη σχολική επίδοση και την οργάνωση της καθημερινότητας και οι οικογενειακές σχέσεις επηρεάζονται αρνητικά, είναι απαραίτητο οι γονείς να απευθυνθούν σε ειδικούς ψυχικής υγείας εξειδικευμένους στον εθισμό στο Διαδίκτυο, συνιστά ο κ. Σιώμος.

Τι δείχνουν οι έρευνες

Οι έφηβοι του Βόλου είναι οι πλέον "εθισμένοι" χρήστες του διαδικτύου στη Θεσσαλία και ακολουθούν αυτοί των Τρικάλων, με 8,7%, της Καρδίτσας με 8,5% και της Λάρισας 5,8%. Ο δε μέσος όρος του εθισμού των Θεσσαλών εφήβων στο διαδίκτυο διαμορφώνεται στο 8,2%. Τα παραπάνω στοιχεία προκύπτουν από την πρώτη, ελληνική επιδημιολογική μελέτη του πληθυσμού των εφήβων που κάνουν υπερβολική χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του διαδικτύου και πραγματοποιήθηκε το 2006. Πραγματοποιήθηκε στις τέσσερις Θεσσαλικές πόλεις και συμμετείχαν 2200 έφηβοι ηλικίας 12 έως 18 ετών Εξάλλου, στην Ελλάδα, τελευταίες έρευνες που παρουσιάστηκαν στο 1ο Πανελλήνιο διεπιστημονικό συνέδριο, της Ελληνικής Εταιρείας μελέτης της διαταραχής εθισμού στο διαδίκτυο, που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα, τον περασμένο Νοέμβριο, αποκαλύπτουν πως το ποσοστό εθισμού των εφήβων στην Κω είναι 11.3% και 15% στη Χίο. Τα ποσοστά αυτά τοποθετούν τη χώρα μας, μαζί με την Κίνα (2,4%-11,3%), την Ταιβάν (12,8%) και τη Ν. Κορέα (1,6%-20,3%) στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, κλινικά δεδομένα από το Ειδικό Ψυχιατρικό Ιατρείο Παιδιών κι Εφήβων για την αντιμετώπιση του εθισμού στο Διαδίκτυο δείχνουν πως το προφίλ του εθισμένου αφορά αγόρια στην εφηβεία, με κορύφωση στα 15-16 έτη, με μέσο όρο χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου 6 ώρες την ημέρα, που παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια προσομοίωσης μάχης, στρατηγικής και παιχνίδια ρόλων (MMORPGs), είναι απομονωμένα πολλές ώρες στο δωμάτιό τους, έχουν χαμηλές επιδόσεις και μειωμένα κίνητρα για μάθηση στο περιβάλλον του σχολείου και κάνουν πολλές απουσίες λόγω μεταμεσονύκτιων συνδέσεων στο ίντερνετ.

Τα συμπτώματα που προμηνύουν εθισμό

Στο ερώτημα ποια είναι τα συμπτώματα ή οι συμπεριφορές εκείνες που προμηνύουν εθισμό στο διαδίκτυο, ο κ. Σιώμος σημειώνει πως οι εθισμένοι εξιδανικεύουν το διαδίκτυο και νιώθουν ότι ο κόσμος είναι πληκτικός και κενός χωρίς αυτό. Περνούν την περισσότερη ώρα της ημέρας στο ίντερνετ ή σκέφτονται τη στιγμή που θα ξαναπλοηγηθούν σ' αυτό. Όταν διακόπτεται η σύνδεσή τους θυμώνουν και γίνονται νευρικοί και ευερέθιστοι. Χάνουν την αίσθηση του πραγματικού χρόνου, με αποτέλεσμα να παραμένουν σε σύνδεση περισσότερο από ό,τι αρχικά σχεδίαζαν. Ένα επίσης σημαντικό χαρακτηριστικό- εξηγεί ο κ. Σιώμος, είναι ότι οι εθισμένοι δεν αντιλαμβάνονται την όλη τους αποδιοργάνωση και τις συνέπειες της προβληματικής χρήσης σε ψυχολογικό, κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο και συνεχίζουν την ενασχόληση στον ίδιο βαθμό, μέχρι κάποιος άλλος, του στενού περιβάλλοντός τους, κινητοποιηθεί για αυτούς.

…και οι επιπτώσεις

Σύμφωνα με τον κ. Σιώμο, οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες από την αλόγιστη χρήση του διαδικτύου για τους εφήβους αφορούν κυρίως την μείωση του χρόνου που περνούν με την οικογένειά τους, περιορίζουν τις αγαπημένες τους συνήθειες και τις κοινωνικές τους συναναστροφές, παραμελούν το διάβασμα, τις σχολικές τους υποχρεώσεις, τη σωματική τους υγιεινή και μειώνεται η συνολική διάρκεια του ύπνου κυρίως λόγω των μεταμεσονύκτιων συνδέσεων με το διαδίκτυο. Οψίμως λόγω της καθιστικής ζωής, της κακής στάσης του σώματος της πολύωρης επαφής με την οθόνη υπάρχει, αντίστοιχα, ο κίνδυνος παχυσαρκίας, μυοσκελετικών συμπτωμάτων και οφθαλμικών παθήσεων. Επίσης, ο εθισμός στο διαδίκτυο, σε μεγάλο ποσοστό, μπορεί να συνυπάρχει και με ψυχικές διαταραχές όπως άγχος, κατάθλιψη ή κατάχρηση παράνομων ουσιών.