Πώληση νεφρών, μια ακόμη τραγική διάσταση του προσφυγικού ζητήματος που αποδεικνύει ότι τα όρια της εκμετάλλευσης είναι αχανή. Οι εικόνες δεν σταματούν στους κακοποιημένους και εξαθλιωμένους πρόσφυγες, αλλά εντοπίζουν και εκείνους που, παλεύοντας να βγουν από τον εφιάλτη, πωλούν το νεφρό τους. 

Η «βιομηχανία» πώλησης νεφρών έχει ξεκινήσει εδώ και αρκετά χρόνια, από τότε που ο εμφύλιος στη Συρία οδηγούσε κόσμο στη φυγή. 

Πριν από τρία, περίπου, χρόνια έρευνα του γερμανικού περιοδικού Der Spiegel αποκάλυψε ότι στη σκιά του εμφυλίου, πολλοί σύροι πρόσφυγες στον Λίβανο πωλούν (παράνομα) τα όργανά τους. 

Περιπτώσεις αφαίρεσης νεφρού είχε αποκαλύψει και έρευνα του αυστραλιανού πρακτορείου ειδήσεων ABC, σύμφωνα με την οποία απελπισμένοι πρόσφυγες, που εναγωνίως ψάχνουν να βρουν τρόπο να περάσουν στην Ευρώπη, πωλούν το νεφρό τους στη μαύρη αγορά. 

Πίσω από το έγκλημα κρύβονται οι παράνομοι διακινητές που θέτουν με κάθε τρόπο τη ζωή των προσφύγων σε κίνδυνο, ζητώντας τους μεγάλα ποσά για να τους μεταφέρουν στη γηραιά ήπειρο. Έτσι, η αφαίρεση νεφρού αποτελεί για αρκετούς Σύρους μονόδρομο. 

Τον τελευταίο καιρό, όμως, το θέμα έχει λάβει νέες διαστάσεις. Σύροι πρόσφυγες προκειμένου να καταφέρουν να επιβιώσουν στην Τουρκία, και όχι για να περάσουν στην Ευρώπη, πωλούν το νεφρό τους. 

«Έχω μεγάλα προβλήματα και βρίσκομαι υπό πίεση. Δεν έχω άλλο τρόπο να βρω χρήματα παρά πουλώντας τα όργανά μου. Δεν γνωρίζω την τουρκική γλώσσα, ούτε μπορώ να βρω στη χώρα δουλειά», είχε δηλώσει στο γερμανικό κρατικό δίκτυο ARD σύρος πρόσφυγας που φλέρταρε με την ιδέα πώλησης νεφρού εξαιτίας της εξαθλίωσης που γνώρισε. 

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του ARD, η τιμή στην οποία πωλούνται τα νεφρά πέφτει συνεχώς, κυμαινόμενη πλέον από έξι μέχρι έντεκα χιλιάδες ευρώ. 

Αποτροπιασμό είχε προκαλέσει πριν από τρία, περίπου, χρόνια η ιστορία σύρου πρόσφυγα που πούλησε το νεφρό του για να περάσει στην Ευρώπη. Το όργανο αφαιρέθηκε στον Λίβανο υπό αντίξοες συνθήκες και για 20 ημέρες μετά την εγχείρηση ο πρόσφυγας ζούσε χωρίς σωστή ιατρική περίθαλψη, παρά μόνο με παυσίπονα.

Αναγκάστηκε να καταπονήσει το σώμα του για να ταξιδέψει, πονούσε όμως φριχτά. 

Σύμφωνα με το πρακτορείο ABC, παράνομοι διακινητές θεωρούν πιο κερδοφόρο το νεφρό από τα χρήματα. Προτιμούν να πάρουν το όργανο από τους πρόσφυγες παρά τα χρήματά τους, καθώς έτσι διακινούνται ακόμη μεγαλύτερα ποσά. 

Η προσέγγιση προσφύγων από λαθρέμπορους γίνεται σε καταυλισμούς στη Συρία. Στην πορεία, οι τελευταίοι οργανώνουν με μεσάζοντες στον Λίβανο τον τρόπο πώλησης του νεφρού και η αφαίρεση συντελείται συνήθως σε νοσοκομείο της Αιγύπτου. 

Έχει, ακόμη, παρατηρηθεί μεσάζοντες στη Συρία να καλούν σπίτι τους πρόσφυγες για να κλείσει η συμφωνία που ορίζει την ημερομηνία υποβολής σε ιατρικές εξετάσεις και την ημερομηνία της χειρουργικής επέμβασης. 

Όπως είχε δηλώσει ο επικεφαλής του τμήματος Ιατρικής του πανεπιστημίου της Δαμασκού, Χουσεϊν Νοφάλ, ο αριθμός των Σύρων που έχουν πουλήσει το νεφρό τους τα τελευταία τέσσερα χρόνια εκτιμάται ότι αγγίζει τις 18.000. 

Πλήθος μεσαζόντων που υποβάλλουν αιτήματα για απόκτηση νεφρών, προβάλλοντας ψευδείς περιπτώσεις ασθενών, βρίσκονται δίπλα σε νοσοκομεία και φαρμακεία της Δαμασκού. 

Στη Συρία οι «δωρεές» νεφρών δεν υπάγονται σε αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο, οπότε η παράνομη διακίνηση των οργάνων ανθεί. 

Η τιμή στην οποία πωλούνται τα νεφρά διαφέρει, σύμφωνα με τον καθηγητή Ναφάλ, από χώρα σε χώρα. Στην Τουρκία το νεφρό αγοράζεται με 10 χιλιάδες δολάρια, τη στιγμή που στο Ιράκ η τιμή πέφτει ακόμη και στα χίλια, ενώ στον Λίβανο και τη Συρία κυμαίνεται γύρω στις τρεις χιλιάδες.